คราวคับขันคุณธรรมจักปรากฏ
- รายละเอียด
- หมวด: LanDharma
คราวคับขันคุณธรรมจักปรากฏ
ในยามที่ชีวิตมีความผาสุก มีความสะดวกสบาย ยังไม่สามารถวัดได้ว่าบุคคลนั้นมีคุณธรรมภายในใจที่แท้จริง คนที่อยู่ท่ามกลางความร่ำรวย มีคนเอาอกเอาใจ มีบริวารล้อมหน้าล้อมหลัง มีอำนาจวาสนา มียศถาบรรดาศักดิ์หรือมีตำแหน่งให้ใครยำเกรง หากเขามีท่าทีแห่งความสุภาพอ่อนโยน ดูมีเมตตาและมีมนุษยสัมพันธ์อันดีกับใครๆ นั่นยังไม่ใช่สิ่งที่จะวัดว่าเขามีคุณธรรมที่แท้
การจะวัดว่าใครมีคุณธรรมสูงส่งหรือต่ำต้อยเพียงใด จะวัดได้ตอนที่เขาเผชิญกับความคับขันหรือในยามเผชิญความวิกฤติในชีวิต ว่าเขาปฏิบัติต่อเหตุการณ์ที่เขาเผชิญอย่างไร ในยามที่เขาถูกเหตุการณ์ในคราวคับขันเร่งรัดหรือบีบคั้น เวลานั้นจึงเป็นเวลาอันสำคัญที่จะวัดหัวใจที่แท้จริงของเขานั้นจะเลือกรักษาไว้ซึ่งคุณธรรม หรือว่าเขาจะเลือกความอยู่รอดของตัวเอง
จะวัดว่าบุคคลใดมีความกล้าหาญ ก็วัดได้ตอนที่เผชิญกับเหตุการณ์เฉพาะหน้า ว่าเขาดำรงสติได้มั่นคงเพียงใดในขณะที่ทุกคนหวาดหวั่นขวัญเสีย ความกล้าหาญของคนไม่ใช่กล้าที่จะทำอะไรตามอำเภอใจโดยไม่คำนึงถึงความถูกต้อง แต่คือการกล้าที่จะยืนหยัดในหลักการและจุดยืนของตัวเองได้ โดยไม่มีความหวั่นไหวไปตามกระแสความบีบคั้นในเวลานั้น ยังดำรงอยู่ในคุณธรรมต่างหาก
บุรุษบางคนทำตัวเป็นคนดีในยามปกติสุข ไม่ยอมกล้าเปลืองตัวเพื่อช่วยเหลือใครในคราวคับขัน เพราะกลัวว่าตัวเองนั้นจะเสื่อมเสียชื่อเสียงและผู้คนครหานินทา อย่างนี้ยังไม่ชื่อว่าเป็นคนดีหรือมีคุณธรรมอย่างแท้จริง แต่สำหรับบุรุษบางคน ในเวลาชีวิตปกติธรรมดาเขาก็ดำรงชีวิตไปตามปกติ ไม่ได้ชื่อว่ามีคุณธรรมอะไรนัก เป็นเหมือนคนธรรมดาทั่วไปคนหนึ่ง
แต่มาวันหนึ่งมีสตรีผู้หนึ่งที่เธอไร้ที่พึ่งและใครๆไม่คิดจะเกลือกกลั้วเปลืองตัว ได้มาขอร้องให้เขาพาเธอไปฝากท้องและพาไปคลอดในโรงพยาบาล ทั้งๆที่บุรุษผู้นั้นไม่ได้มีส่วนรู้เห็นกับปัญหาและปมชีวิตของเธอ แต่ด้วยหัวใจที่เปี่ยมด้วยความมีมนุษยธรรมในขณะนั้น เขาไม่ได้คำนึงถึงชื่อเสียงของตัวเองและไม่ได้คำนึงอะไรแม้แต่น้อยว่าใครจะคิดต่อตัวเขาว่าอย่างไร เพราะชีวิตของคนย่อมสำคัญกว่า
เขาได้ตัดสินใจขับรถพาเธอไปโรงพยาบาลตามคำขอร้องของสตรีที่กำลังหมดที่พึ่ง ท่ามกลางความตกตะลึงของเพื่อนฝูงและคนใกล้ชิด จนกระทั่งผู้หญิงคนนั้นพ้นจากความวิกฤติในเวลาต่อมา อย่างนี้คือความกล้าหาญแท้และคือลูกผู้ชายตัวจริง
ต่อมาอีกหลายปี ด้วยอานิสงส์ของบุญกุศลที่เขาได้ช่วยเหลือคนในยามวิกฤติ ชีวิตของบุรุษผู้นั้นก็มีโอกาสได้พบพบสตรีที่มีใจประเสริฐคอยอุดหนุนให้กำลังใจในการที่เขามุ่งมั่นในอุดมการณ์ ชนิดที่ผู้คนในภายหลังไม่เข้าใจว่าเหตุใดสตรีที่งดงามทั้งกายและใจผู้นั้นจึงมอบกายและใจให้เขา นี้แหละจึงมีคำกล่าวไว้คำหนึ่งว่า "บุรุษผู้กล้าหาญเท่านั้น จึงสมควรที่จะได้สตรีผู้งดงามมาครอบครอง"
สตรีบางคนในยามปกติก็เป็นคนร่าเริงสนุกสนานไปตามเพื่อนฝูง ดูเหมือนไม่มีคุณธรรมอะไรให้ปรากฏนัก แต่เมื่อถึงเวลาหนึ่งเมื่อเกิดเหตุการณ์คับขัน เธอได้ตัดสินใจยืนเคียงข้างร่วมฟันฝ่าปัญหาอุปสรรคกับบุุุุุคคลที่เธอเชื่อมั่นโดยไม่หวั่นไหวไปตามคำพูดของใคร แม้จะมีผู้คนมาดูหมิ่นดูแคลนหรือเหยียดหยามอย่างไร เธอก็ยังมั่นใจมีศรัทธาในตัวเองและบุคคลที่เธอเคียงข้าง นี้คือความกล้าหาญและคุณธรรมอันแท้จริงที่อาจยิ่งกว่าบุรุษบางคน
การตัดสินว่าว่าใครดีหรือเลว จะยังตัดสินไม่ได้ทีเดียวหากบุคคลนั้นมีชีวิตท่ามกลางความสะดวกสบาย และไม่มีอุปสรรค ความเป็นสุภาพบุรุษที่แท้จริงจะยังไม่ปรากฏชัดในยามที่มีแต่คนเอาใจและให้เกียรติ แต่เขาจะเป็นผู้ดีหรือเป็นสุภาพบุรุษจริงหรือไม่ ต้องรอพิสูจน์กันในตอนที่บุคคลนั้นเจอความคับขันในชีวิต หากแม้นว่าจะเจออุปสรรคปัญหาหนักหน่วงเพียงใด เขาก็ยังรักษาความเป็นสุภาพบุรุษและรักษาคุณธรรมไว้ได้ นั่นแหละคือความเป็นสุภาพบุรุษ ความเป็นลูกผู้ชายจริงของเขา
ในยามเกิดสถานการณ์อันคับขัน จะเป็นบทพิสูจน์คุณธรรมของบุคคลไปในตัว ใครจะเป็นทองเก๊หรือทองเนื้อเก้า ก็จะเห็นกันในตอนนี้ ใครจะเป็นคนกล้าหาญจริง ใครจะมีมนุษยธรรมมีเมตตาจริง ทุกสิ่งจะบีบให้แต่ละคนแสดงออกมา ท่านจึงพูดไว้เสมอว่า "ในคราวทุกข์ยากคับขัน ย่อมปรากฏวีรบุรุษ วีรสตรีขึ้นมาให้โลกเห็น"
ในทางศาสนาท่านเคยกล่าวไว้ว่า พระโพธิสัตว์ที่มีบารมีกล้าแข็งท่านจะไม่ลงมาเกิดในยามที่ผู้คนในมนุษยโลกมีความผาสุกเป็นปกติ แต่จะปรากฏขึ้นใยามวิกฤติหรือในยามเกิดกลียุค เพราะเป็นโอกาสบำเพ็ญบารมีที่กล้าแข็ง ยามใดที่บ้านเมืองและผู้คนไร้คุณธรรม เวลานั้นพระโพธิสัตว์ท่านจักออกทำหน้าที่เพื่อนำพาผู้คนให้มีกำลังใจในการฟันฝ่าอุปสรรคของชีวิตและดำรงไว้ซึ่งคุณธรรม
ในยามปกติทั่วไป เราจะยังวัดน้ำใจและคุณธรรมของผู้คนอย่างแท้จริงยังไม่ได้ แต่เมื่อใดเกิดวิกฤติและประสบความยุ่งยากคับขัน เวลานั้นคือการพิสูจน์คุณธรรมประจำใจของผู้คน
การพิสูจน์ว่าเป็นทองคำแท้หรือไม่ ไม่ใช่วัดจากคำพูดของใครเท่านั้นว่าเป็นของแท้ แต่เมื่อใดนำทองนั้นหลอมลงในไฟ เมื่อนั้นย่อมไม่ต้องถามใครอีกว่าเป็นทองเก๊หรือทองคำบริสุทธิ์
การเป็นคนดี เป็นคนกล้าหาญ ไม่ใช่วัดจากคำสรรเสริญเยินยอของใคร แต่เมื่อเหตุการณ์คับขันเกิดขึ้นในวันใด นั่นแหละคือไฟหลอมทองที่จะมาวัดว่า ใช่คนดี มีความกล้าหาญจริงหรือไม่ การเป็นคนรวยแล้วไม่ลักขโมยใคร ย่อมเป็นเรื่องธรรมดา แต่หากว่าคนใดที่แม้วันนั้นไม่มีข้าวจะหุง ทั้งที่ลูกร้องไห้ แต่ก็ไม่ยอมไปลักขโมยใคร นั่นแหละคือคนดีจริง
ขึ้นชื่อว่าทองเนื้อเก้า ย่อมหมายความว่า แม้บุคคลจะตกอยู่ท่ามกลางตระกูลครอบครัวที่ต่ำต้อย อยู่ท่ามกลางความยากไร้ แต่ก็ไม่ทำชั่วไปตามบุคคลอื่น แม้ว่าจะอยู่ในสิ่งแวดล้อม และสภาพสังคมที่เลวร้ายพร้อมที่จะทำความชั่วความเลวได้ทุกเมื่อหากจะทำ แต่บุคคลนั้นก็ยังไม่ยอมทำ นั่นแหละคือสิ่งที่พิสูจน์ว่าบุคคลนั้นเป็นคนดีจริง
ในยามชีวิตมีความสุขสะดวกสบาย ยังไม่สามารถสรุปได้ว่าบุคคลนั้นมีคุณธรรมแท้ แต่บุคคลใดเมื่อถึงคราวในยามคับขัน แล้วเขาแสดงออกซึ่งคุณธรรมและความมีน้ำใจต่อเพื่อนมนุษย์ บุคคลนั้นย่อมได้รับการพิสูจน์ได้อย่างเด็ดขาดว่า ย่อมคือผู้ดำรงอยู่ในความเป็นผู้มีคุณธรรมอย่างแท้จริง
คุรุอตีศะ
๒๖ พฤศจิกายน ๒๕๕๖
